වයස අවුරදු දහයේදී සුමන ආලෝක බණ්ඩාරගේ “අපි කවුද” වේදිකා නාට්‍යයේ රඟපාමින් ළමා කලාකාරිනියක ලෙස රංග කලා ජීවන ගමන ආරම්භ කළ දමයන්ති ෆොන්සේකාගේ ප්‍රථම කෙටි චිත්‍රපටය අයි. එන්. හේවාවසම්ගේ “පියෙක් සහ මිනිසෙක්” නම් විය. ඇය රඟපෑ ප්‍රථම චිත්‍රපටය වූයේ ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘මඩොල් දූව’ යි. ඇය රඟපෑ පළමු වෘත්තාන්ත චිත්‍රපටය වූයේ නිශාන්ත ද අල්විස් ගේ “දොළොස් මහේ පහන” යි. පළමු වැනි වෘත්තාන්ත ටෙලි නාට්‍යය වන්නේ තිලක් ගුණවර්ධනගේ “කුමාරි හා හිමි” යි. අප අතරින් වියෝ වූ හෙළ සිනමාවේ නිලි රැජන මාලිනී ෆොන්සේකා කලාකාරිනියගේ ආදරණීය නැඟණියක වන ඇය රංග කුසලතා උදෙසා සම්මාන ගණනාවක් ද හිමිකර ගත්තාය.
‘උමයංගනා’ චිත්‍රපටයේ ඇය රඟපෑ තේජා නම් චරිතය වෙනුවෙන් විශේෂ කුසලතා සම්මානයක් 1993 වසරේ සරසවිය සම්මාන උලෙළේදී හිමි වූ අතර එම චරිතය ජනතාව අතර ද බෙහෙවින් ජනප්‍රිය විය. පසුව ‘දොළොස්මහේ පහන’,
‘අංගුලිමාල’, ‘ශක්තිය ඔබයි අම්මේ’, ‘ප්‍රතිරූ’, ‘මැවිලා පෙනේවි රූපේ’ වැනි චිත්‍රපට රැසක ඇය සහාය චරිත රඟපෑවාය. වේදිකා සහ රූපවාහිනී නිර්මාණ රැසකට ද රංගනයෙන් දායක වී ඇති ඇය ‘හෝපලු අරණ‘ රූපවාහිනී කතා මාලාවේ රඟපෑ නපුරු චරිතය උදෙසා සහාය හොඳම නිළිය සම්මානය ද දිනුවාය.
‘දුක්ගන්නා රාල‘ වේදිකා නාට්‍යයේ රංගනය වෙනුවෙන් ද ඇයට ජූරි සම්මානය හිමි විය. ‘අවි‘, ‘රාජකීය වෙන්දේසිය‘, ‘නරි බෑනා‘, ‘දෙබිඩ්ඩෝ‘, ‘වෙස්‘ ආදී වශයෙන් නාට්‍ය රැසක රඟපෑ ඇය ‘අඹුදරුවෝ‘, ‘මුදියන්සේ මාමා‘, ‘වන සරණ‘, ‘සත් මහල‘ නිර්මාණවල රංගනයන් වෙනුවෙන් සම්මාන ද සම්මාන සඳහා නිර්දේශයන් ද ජනප්‍රසාදය ද නොමඳව ලැබුවාය.
‘අමන්දා‘ සහ ‘සෙනෙහසට ආදරෙයි‘ මෙගා ටෙලි නාට්‍යවල ද ඇය රඟපෑ චරිත බෙහෙවින් කතාබහට ලක්විණි. තිස්ස අබේසේකර, සුගත් සමරකෝන්, සුදත් රෝහණ, නාලන් මෙණ්ඩිස් ආදි වශයෙන් වූ ප්‍රවීණ අධ්‍යක්ෂවරුන් විශාල පිරිසකගේ නිර්මාණවලට දායක වී ඇති ඇය දැවැන්ත කලා පවුලක සාමාජිකාවකි. ඉන් මෙම කලා පවුලේ නම දිනූ හෙළ රැජන මාලිනී ෆොන්සේකායි. ඇය ද ඇතුළුව දමයන්තිට සහෝදර සහෝදරියන් 11කි. වැඩිමල් ම සහෝදරයා දයානන්ද ෆොන්සේකායි. එතැන් සිට පහළට පිළිවෙලින් රංජිත්, මාලිනී, මහින්ද, ආනන්ද, කල්‍යාණි, උපාලි, ශ්‍රියාණි, නිමල්, රසාදරී සහ බාලම දරුවා දමයන්ති ය. පියා ගිල්බට් ෆොන්සේකා ය. ඔහු රජයේ මුද්‍රණාලයක සේවය කළ අතර මව සීලවතී ෆොන්සේකා දරුවන් රැකබලා ගනිමින් නි‍ෙවසේ සිටියා ය. සහෝදරයන් තිදෙනෙක් සහ එක් සහෝදරියක් හැර සෙසු අය කලාවට සම්බන්ධ වූ අයයි. මේ පවුලට බැඳුණු බොහෝ අයත්, දරුවන් සහ දරුවන්ගේ දරුවන් ද වැඩි දෙනෙක් කලාවට බැඳී සිටී.
‘හෑන්ඩ් ස්මිත්’ ලංකාවට පැමිණ කළ වැඩමුළුවකදී ඔහු විසින් නිර්මාණය කරන ලද ‘සත්තුන්ගේ පුංචි ගෙදර‘නමැති නාට්‍ය නිර්මාණයෙන් වැඩිහිටි පිරිසක් යොදා ගනිමින් පොඩි ළමයි වෙනුවෙන් නාට්‍යයක් කරන්නේ කෙසේ ද යන්න පිළිබඳ විශාල අත්දැකීමක් දමයන්ති ඇතුළු පිරිසට ලැබුණි. හෙලේනා ලෙහෙතමකි ලංකාවට පැමිණ කළ දෙවැනි වැඩමුළුවට සම්බන්ධ වීමෙන් ලද අත්දැකීම් අනුව දමයන්ති ‘අපේ ඇත්තෝ’ නිර්මාණය කළාය. ඇය නිර්මාණය කළ ‘පොඩි නම‘ සහ ‘දෙගොඩතලා‘ නමැති කෙටි චිත්‍රපට දෙක ඉතාලිය, ඉන්දියාව වැනි රටවල පැවති සිනමා උලෙළ කිහිපයක් සඳහා ද ඉදිරිපත් කළාය. ‘සහෘදයෝ’ නමැති කෙටි චිත්‍රපටය ඉතාලියේදී නිර්මාණය කළේ ‘ආසියාටිකා ෆිල්ම් මීඩියාලේ’ නම් වූ ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උලෙළ සඳහාය. ‘පොපියන උයන’, ‘සාම කුමරුගේ කතාව’, ‘ගීතාංජලී’, ‘මහදැනමුත්තා’ යන නාට්‍ය ඇය අධ්‍යක්ෂණය කළේ දළුගම ශ්‍රවණ ඌණ පාසලේ ඇසීම නැති දරුවන් සම්බන්ධ කරගෙනය. ‘සමුගැනීම’ ද ඇයගේ ම නිෂ්පාදනයකි. මාලිනී ෆොන්සේකා රංගනයෙන් දායක වූ ‘රන් කිරි අම්මා’ ටෙලි නාට්‍යයත්, ‘ඉරගල නැකත’ ටෙලි නාට්‍යයත් අධ්‍යක්ෂණය කළේ දමයන්ති ෆොන්සේකාය. 2013 වසරේදී ඇය නාට්‍ය පාසලක් ආරම්භ කළාය. ‘ගාස්තුව කීයද’, ‘පරණ පිනක්’ වැනි නාට්‍ය බිහිවන්නේ එම නාට්‍ය පාසලෙනි. නිර්මාණ කටයුතු සඳහා නළු නිළියන් තෝරා ගැනීමේදී විවෘත කැඳවීමක් කර, ඒ අයගේ දක්ෂතා පරීක්ෂා කිරීමට ඇය මුලපුරා ඇත්තේ ‘මචං‘ චිත්‍රපටය නිර්මාණය කළ අවස්ථාවේදී යි.
“කාස්ටින් කෝල් (Casting Call) කියන දේ ලංකාවේ පටන් ගත්තේ මමයි. වෙළෙඳ දැන්වීම් සඳහා පිරිස කැඳවීම් හා තෝරා ගැනීම් ඊට පෙර සිටම ලංකාවේ තිබුණා. පසුගිය මස අවසානයේදී අපි විශාල කාස්ටින් කෝල් එකක් කළා. ඉතාම දක්ෂ විශාල පිරිසක් ඒ සඳහා පැමිණ සිටියා. සිංහල, දෙමළ, ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය තුනෙන් ම දක්ෂතා ඇති පිරිසක් අපි තෝරා ගත්තා. ඒ අයගේ රංගන හැකියාවන් වීඩියෝගත කළා. ඒවා බලමින් ඒ අයව විවිධ චරිතවලට වෙන් කර ගැනීම මේ දවස්වල සිදු කරනවා. ලංකාවේ විතරක් නෙවෙයි පිටරටවල කරන නිර්මාණ සඳහාත් මේ අයට අවස්ථා තියෙනවා. ලොකු මහන්සියක් මේ වෙනුවෙන් අපි සිදු කරනවා. අපේ ම නිර්මාණ කිහිපයකුත් ඉදිරියේදී කිරීමට නියමිතයි. එකක් ප්‍රසන්න විතානගේ අධ්‍යක්ෂණය කරනවා. විදේශීය සිනමා අධ්‍යක්ෂවරයෙක් ලංකාවට ඇවිත් චිත්‍රපටයක් අධ්‍යක්ෂණය කරන්නත් නියමිතව තිබෙනවා. ඒ සඳහා මේ පිරිසගෙන් බොහෝ දෙනෙකුට අවස්ථාවන් ලැබේවි.”
මේ සියලු කාර්යබහුලත්වයන් මධ්‍යයේ වුව ද කලා කටයුත්තක නිරත වන්නට ද ඇය අතපසු නොකරයි. ඇය නිරතුරුව ම යාවත්කාලීන වීමට සහ අභ්‍යාසයේ යෙදීමට ප්‍රිය තැනැත්තියකි.
“ඔව්. මට ලැබෙන චරිත මට බැරිම සහ අකැමැතිම අවස්ථාවක හැර ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැහැ. දිනචර්යාවට බාධාවක් වෙන විදිහට අසීමිතව නිර්මාණ භාර ගන්නෙත් නැහැ. අන්තිමටම මම රඟපෑවේ මිහිර සිරිතිලකගේ ටෙලි නාට්‍යයකය. ඒ වගේ ම ‘නොදොඩා ඉන්නම්…’ කියලා මියුසික් වීඩියෝවක් කළා. ඒක ගොඩාක් ජනප්‍රිය වුණා.“
දමයන්ති විවාහ වූයේ ප්‍රවීණ, සම්මානනීය සිනමා අධ්‍යක්ෂ ප්‍රසන්න විතානගේ සමඟිනි. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව දකුණු ආසියාවේම ගෞරවයට පාත්‍රව ඇති සිනමාවේදියෙකි. ඔහු නිර්මාණය කළ ‘ඔබ නැතුව ඔබ එක්ක‘, ‘ආකාස කුසුම්‘, ‘ඉර මැදියම‘, ‘පැරඩයිස්‘ වැනි චිත්‍රපට දෙස්විදෙස් සම්මාන රැසකට හිමිකම් කී අතර හෙළ සිනමා රැජන මාලිනී ෆොන්සේකා රංගවේදිනියට ‘හොඳම නිළිය‘ සම්මාන රැසක් අත්කර දීමට ‘ආකාස කුසුම්‘ චිත්‍රපටය ප්‍රබල විය.
“ප්‍රසන්න විතානගේ අධ්‍යක්ෂණයෙන් නිර්මාණය වූ ‘අනන්ත රාත්‍රිය‘, ‘පුරහඳ කළුවර‘, ‘පවුරු වළලු‘, ‘ගාඩි‘ ඇතුළු ඔහුගේ සෑම නිර්මාණයකම පසුබිමින් මම හිටියා. සමහර ඒවායේ මමත් රඟපෑවා. සමහර ඒවාට නිෂ්පාදනයෙන් සම්බන්ධ වුණා. ආපහු හැරිලා බලද්දි මෙච්චර වැඩ ගොඩක් කළානේ කියන සතුට වගේම පුදුමයකුත් දැනෙනවා. හැබැයි කිසිම තැනකදී මමයි, ප්‍රසන්නයි දෙන්නාම කලාව සහ ජීවිතය පටලවා ගත්තේ නැහැ. අපේ ජීවිතයෙන් සියයට අසූවක් විතරම කලාව වුණාට මුළු ජීවිතයම කලාව බවට අපි පත් කර ගත්තේ නැහැ. පොඩි කාලේ ඉඳලම මම මගේ වැඩවලටත් ඉඩක් හදා ගන්න පුරුදු වෙලා හිටියා. යාළුවෙකුගේ දේකට යන්න, ඥාතියෙකුගේ දේකට යන්න, ඒ සුහදතා පවත්වාගෙන යන්න මට පුළුවන්කම තිබුණා. උත්සවයකට, මළගෙදරකට මම බැරිම අවස්ථාවක හැරෙන්න නොගිහින් ඉන්නේ නැහැ. මම යාළුවෝ එක්ක, පවුලේ අයත් එක්ක විනෝද ගමන් යනවා. සිංහල අලුත් අවුරුද්දට අපි හැමෝම එකතු වෙනවා. ඒක අම්මාගේ නීතියක් බවට පත් වෙලා තිබුණා. මොන වැඩ තිබුණත් ඒ දිනය අපි වෙන් කර ගත්තා. ඒ වගේම තමයි ප්‍රසන්න හමු වුණාට පස්සේ අපි දෙන්නාගේ ජීවිතයෙන් වැඩි කොටසක් කලාව වුණාට අපි අපටත් කාලයක් වෙන් කර ගත්තා. ටෝනි අයියා පිටපත ලියලා රෝලන්ඩ් ජේ. ප්‍රනාන්දු නිර්මාණය කරන නාට්‍යයක මට රඟපාන්න අවස්ථාවක් ලැබුණු වෙලාවේ එහි පුහුණුවීම් කරන අතර දවසක මට නාට්‍යයක් අධ්‍යක්ෂණය කරන්න ඕනෑ වෙලා පරිවර්තන නාට්‍යයක් හරි මට හොයලා දෙන්න කියලා මම රෝලන්ඩ්ට කිව්වා. ඔහු කිව්වා ප්‍රසන්න විතානගේ කියලා කෙනෙක් අද ටෝනි අය්යා හමුවෙන්න එනවා, එයා ළඟ ඇති, අපි අහලා බලමු කියලා. ටිකකින් ප්‍රසන්න ඇවිත් තිබුණා. එයා ඇවිත් තිබුණේ එයා කරන නාට්‍යයට අලුතින් නිළියක් සොයන්න. රෝලන්ඩ් ප්‍රසන්නට මාව හඳුන්වලා දුන්නාට පස්සේ මම ප්‍රසන්නගෙන් නාට්‍ය පිටපතක් හෝ පරිවර්තනයක් ගැන ඇහුවා ම ප්‍රසන්න කිව්වා මර්සි එදිරිසිංහ ප්‍රධාන චරිතය රඟපෑ ‘රන්කඳ’ නාට්‍යයේ ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනය තියෙනවා ඒක හදලා දෙන්නම් කියලා. ගත් කටටම මම කිව්වා ‘රන්කඳ’ නම් මර්සි අක්කාම තමයි. වෙන ආදේශකයක් නැහැ. ඒ නිසා ඒක නම් මට එපා කියලා. අපේ ශ්‍රියාණි ෆොන්සේකා අක්කා විවාහ වුණු වෙලාවේ එයා රඟපාමින් සිටි නාට්‍ය කිහිපයකම එයාගේ චරිතය මම රඟපෑවා. ඒ කිසිම වෙලාවක ශ්‍රියාණි අක්කා ගැන හැමෝම කතා කළත් මං ගැන කවුරුවත් කතා කළේ නැහැ. ඒ නිසා තව කෙනෙකුගේ චරිතයකට මම අනුගත වෙන්න කැමැති වුණේත් නැහැ. මර්සි අක්කා ජනප්‍රිය වෙලා තිබුණු චරිතයකට මම කවදාවත් ආදේශකයෙක් වෙන්නේ නැහැ. මම තදින්ම ඒ යෝජනාව ප්‍රතික්ෂේප කළා. මම වෘත්තියමය වශයෙන් හිතන කෙනෙක් හැටියට මං ගැන ලොකු පැහැදීමක් ඒ වෙලාවේ ඇති වුණා කියලා ප්‍රසන්න පසුකාලෙක මට කිව්වා. ඔය විදිහට අපි දෙන්නා හඳුනාගෙන, බැඳීම් ඇතිවෙලා, අපේම ගමනක් පටන් ගත්ත දවසේ ඉඳලා අද දක්වාම මොන තරම් කලා කටයුතු තිබුණත් අපි දෙන්නා සතුටින් ඉන්නේ අපි දෙන්නා වෙනුවෙනුත් කාලයෙන් යම් කොටසක් වෙන් කර ගත්ත නිසා. මම ප්‍රසන්න හමුවෙන්න කලින් ඉඳලාම මාලිනී අක්කාගේ නිෂ්පාදන දැකලා තියෙනවා. මාලිනී අක්කා එක්ක වැඩවලට සම්බන්ධ වෙලා තියෙනවා. අපේ ආනන්ද ෆොන්සේකා අයියා ‘ගොළු කපුටා’ වේදිකා නාට්‍යය කරද්දි ඒකට සම්බන්ධ වෙනවා. ඒකට උදව් කරනවා. පවුලේ නිෂ්පාදනයක් කෙරෙද්දි අපි සම්බන්ධ වුණාට එතැනදී අපි සහෝදරයෝ ද, දුව ද පුතා ද කියලා තැකීමක් නැහැ. ඒ ගැන මනා අවබෝධයක් සහ අත්දැකීම් මට තිබුණ නිසා ප්‍රසන්න එක්ක ජීවිතය බෙදා ගන්න මට හරි පහසු වුණා. ප්‍රසන්නගේ නිෂ්පාදනයක් සිදු වෙද්දි මමත් එතැන නිෂ්පාදන කණ්ඩායමට සම්බන්ධ වෙලා අදාළ කටයුතු කරනවා තමයි. නමුත් ඒ අතරේ වැඩ කරන කෙනා කුස්සියේ තේ හදනවා නම් මම ඉන්න තැනින් නැගිටලා ගිහින් ඒ ගැන බලනවා. අන්න එහෙම තැනකදී මම ගෘහණිය, ප්‍රසන්නගේ බිරිඳ කියන හැඟීම දැනෙනවා. ප්‍රසන්නත් එහෙමයි. එයා නිර්මාණයකදී අධ්‍යක්ෂවරයා වුණාට ප්‍රසන්න පවුලේ එකම දරුවා හැටියට මොන වැඩ තිබුණත් එයා එයාගේ අම්මා, තාත්තා ගැන බැලුවා. එයාලාව බලා ගත්තා. යාළුවන්ගේ, ඥාතීන්ගේ දේවල්වලට එයත් ගියා. නොගිහින් අපි එක්ක තරහා වුණු අවස්ථාත් නැතුවා නෙවෙයි. ප්‍රසන්නයි, මායි යාළුවෝ එහෙම නැත්නම් අපේ ගෝලයෝ, පවුලේ දරුවන් එක්ක වසරකට වරක්වත් අනුරාධපුරයට යනවා. එහෙම බැලුවා ම අපි දෙන්නා ජීවිතය විඳින්න තියෙන අවස්ථා මඟහැරලා නැහැ.”
